W artykule przedstawimy najpopularniejsze rodzaje tasiemców oraz cykl rozwojowy jednego z nich. Wymienimy także objawy inwazji bąblowca u psa oraz symptomy, jakie może wywołać obecność tego pasożyta w ciele człowieka. Dowiesz się także, jak możesz uchronić się przed zachorowaniem na niezwykle groźną chorobę, jaką jest bąblowica jednojamowa lub wielojamowa.
Rodzaje tasiemców u psa
Tasiemce to pasożyty należące do grupy płazińców. Ich ciała tworzą człony przypominające wyglądem pestki ogórka. W zależności od gatunku atakują i prowadzą do uszkodzenia różnych narządów wewnętrznych. Powszechnie występujący tasiemiec psi kolonizuje jelito cienkie, z kolei kręćkowy bytuje w mózgu, a bąblowiec dociera do jelit, skąd może migrować aż do płuc, serca, wątroby lub mózgu. Najlepszą metodą zapobiegania ich inwazji i rozprzestrzenianiu się jest regularne stosowanie weterynaryjnych środków przeciwpasożytniczych oraz utrzymywanie odpowiedniej higieny.
Bąblowiec u psa – obszar występowania
Chociaż głównym obszarem występowania pasożyta jest Ameryka Łacińska oraz Afryka, zagrożenie zakażeniem bąblowcem u psa istnieje również w Europie. Jego formy inwazyjne zostały wykryte u pacjentów mieszkających w następujących państwach europejskich:
- Polska;
- Austria;
- Niemcy;
- Czechy;
- Chorwacja;
- Wielka Brytania;
- Rosja;
- Ukraina;
- Białoruś;
- Litwa;
- Słowacja;
- Węgry;
- Bułgaria;
- Rumunia;
- Bośnia i Hercegowina;
- Serbia;
- Grecja;
- Włochy;
- Hiszpania;
- Portugalia.
W Polsce najwięcej przypadków zarażeń tasiemcem wywołującym bąblowicę jednojamową oraz wielojamową zostało odnotowanych na terenie województwa mazowieckiego i warmińsko-mazurskiego.
Echinococcus granulosus – cykl życiowy tasiemca bąblowcowego
Dojrzały tasiemiec mierzy zaledwie od 3 do milimetrów długości i składa się z 3 lub 4 segmentów, a jego ostatni człon jest wypełniony nawet 500 jajami pasożyta. Cykl życiowy bąblowca zaczyna się w jelicie cienkim żywiciela ostatecznego, to tam dochodzi do oderwania się ostatniego segmentu, a w efekcie uwolnienia jaj bąblowca u psa. Następnie są one wydalane wraz z kałem i czekają na spożycie przez żywiciela pośredniego.
Kiedy ten połknie jaja bąblowca, dotrą one do przewodu pokarmowego, po czym w jelitach przeobrażą się w onkosfery. Te dzięki swojej budowie mogą przedostać się do pozostałych organów wewnętrznych, a zwłaszcza wątroby i płuc. Tam dochodzi do przekształcenia w torbiele – w tej formie czekają aż żywiciel ostateczny, zje tkanki z formą larwalną pasożyta. Po dostaniu się do jego organizmu przyczepią się do błony śluzowej jelita, gdzie będą mogły przeobrazić się w dorosłe osobniki.
Żywicielami pośrednimi bąblowca są:
- zwierzęta gospodarskie, na przykład świnie czy krowy;
- zwierzęta leśne, zwykle jelenie i dziki;
- przypadkowym żywicielem może być też człowiek, o czym świadczy rosnąca liczba zachorowań na bąblowicę u ludzi.
Żywicielem ostatecznym jest pies, ale zdarzają się również zachorowania wśród wilków.
Bąblowica wielojamowa – choroba wywoływana przez pasożyta Echinococcus multilocularis
To pasożyt, który nie jest tak groźny dla domowych czworonogów, jak wcześniej wymieniony Echinococcus granulosus. Jego żywicielami pośrednimi są gryzonie, a ostatecznymi przede wszystkim lisy, wilki, jenoty oraz rysie. Koty i psy na ogół nie zarażają się tasiemcem tego gatunku.
Jest on jednak niezwykle niebezpieczny dla ludzi, u których może wywoływać bąblowicę wielojamową nazywaną również echinokokozą wielokomorową. To choroba pasożytnicza wykazująca wiele cech nowotworzenia, a lekarze często diagnozują ja poprawnie dopiero podczas usuwania zmiany, którą przed zabiegiem uważali za nowotworową.
Objawy inwazji bąblowca u psa
Jakie symptomy mogą sugerować obecność bąblowca u psa? U szczeniąt będą to przede wszystkim objawy ze strony układu pokarmowego, czyli biegunka, wymioty, powiększony i bolący brzuch. Wraz z postępem rozwoju pasożyta zamieszkującego jelita zwierzęcia dochodzi do upośledzenia trawienia i wchłaniania substancji odżywczych, w efekcie czego pacjent szybko chudnie. Nierzadko inwazji towarzyszą także objawy nerwowe, które są skutkiem działania toksycznych metabolitów produkowanych przez bytujące w organizmie pasożyty.
Diagnostyka. Jak wykryć zakażenie tasiemcem u psa? Badaj kał!
Jeśli podejrzewasz obecność bąblowca u psa, koniecznie zgłoś się do lekarza weterynarii, który zleci wykonanie badań kału. Gdy występowanie pasożytów w odchodach będzie potwierdzone, weterynarz wdroży leczenie farmakologiczne. Na szczęście terapia u zwierząt domowych nie jest trudna, a rokowania zwykle są dobre. Po wykryciu pasożytów u swojego pupila należy dokładnie go wykąpać, by uniknąć przeniesienia ich na sierść psa.
Bąblowiec u człowieka – co musisz wiedzieć?
Bąblowiec u psa nie jest poważnym problemem zdrowotnym. Zwykle wystarcza leczenie farmakologiczne, jednak w przypadku ludzi sprawa znacznie się komplikuje. Chociaż człowiek jest jedynie przypadkowym żywicielem, zakażenie tasiemcem bąblowcowym jest dla niego niezwykle niebezpieczne. Na zachorowanie szczególnie narażone są dzieci, ponieważ uwielbiają zabawy ze swoimi czworonożnymi przyjaciółmi, a często zapominają o regularnym myciu rąk.
W organizmie człowieka z jaj tasiemca powstają torbiele. Zwykle jednokomorowe cysty rozwijają się przede wszystkim w wątrobie i płucach. Przez wiele lat zakażenie może przebiegać całkowicie bezobjawowo, ponieważ wzrost torbieli zwykle jest powolny. Jednak zdarza się, że osiągają one nawet 30 centymetrów średnicy, a w przypadku bąblowicy wielojamowej występują mnogo, co dodatkowo utrudnia leczenie.Kiedy otorbiony pasożyt urośnie do większych rozmiarów, wywołuje nieprzyjemne objawy, które mogą znacznie się różnić w zależności od jego lokalizacji w ciele człowieka.
Rozpoznanie bąblowca u psa jest o wiele łatwiejsze niż w przypadku człowieka, ponieważ ze względu na rzadkość występowania choroby lekarze na ogół jej nie podejrzewają. Zwykle obecność pasożyta wykrywa się przypadkiem podczas badania USG lub RTG wykonywanego z innych przyczyn.
W przypadku stwierdzenia obecności tasiemca zaleca się wykonanie zabiegu chirurgicznego, podczas którego usuwa się tkanki zaatakowane przez pasożyta. Niestety to zabieg obarczony dużym ryzykiem, ponieważ pęknięcie torbieli może wywołać wstrząs anafilaktyczny, rozsianie się larw bąblowca i wtórne zakażenie. Jeśli pacjent nie kwalifikuje się do operacji, musi bezterminowo przyjmować leki przeciwpasożytnicze.
Profilaktyka – pasożyty, pchły i higiena. Jak nie zarazić się tasiemcem psim?
By uniknąć zarażenia bąblowcem u psa, a także innymi groźnymi pasożytami, należy stosować się do kilku ważnych zasad:
- regularne odrobaczanie psa zgodnie z harmonogramem ustalonym przez lekarza weterynarii;
- stosowanie środków chroniących przed pasożytami zewnętrznymi takimi jak pchły, wszy czy kleszcze;
- niespożywanie surowego mięsa oraz produktów odzwierzęcych o nieznanym pochodzeniu, w szczególności wieprzowiny;
- stosowanie podstawowych zasad higieny, zwłaszcza mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami domowymi;
- mycie warzyw i owoców przed ich spożyciem, przede wszystkim owoców leśnych oraz grzybów,
- sprzątanie odchodów po swoich zwierzętach domowych i wyrzucanie ich do dedykowanych pojemników,
- regularne sprzątanie pomieszczeń, w których żyją psy i koty.
Bąblowiec u psa to przede wszystkim niebezpieczeństwo dla człowieka
Bąblowiec u psa zwykle nie wywołuje uciążliwych objawów i nie jest zagrożeniem dla życia czworonoga. Niestety w przypadku ludzi zakażenie jest niezwykle niebezpieczne, mimo że nie występuje często. Dlatego pamiętaj o regularnym odrobaczaniu swojego pupila, które oprócz tasiemca pomoże wyeliminować z jego przewodu pokarmowego wiele innych pasożytów stanowiących zagrożenie zarówno dla niego, jak i dla ciebie.
