Owczarek pirenejski jest rasą niezwykle rzadką. Właściwie mowa tu o dwóch rasach, ponieważ w klasyfikacji FCI owczarek pirenejski krótkowłosy i długowłosy występują oddzielnie, chociaż są ze sobą bardzo blisko spokrewnione. W naszym kraju mało kto decyduje się na kupno tego psa, wymaga on bowiem mnóstwa pracy i bardzo starannej socjalizacji.
Podstawowe informacje
| Rozmiar | wysokość w kłębie: suki od 40 do 46 cm, psy od 42 do 48 cm; masa ciała: suki od 14 do 20 kg, psy od 20 do 25 kg |
| Szata | sierść: półdługa albo długa, prosta lub nieco falista; obfita i wełnista na zadzie i udach maść: płowa w różnych odcieniach, może mieć czarny nalot; szara w różnych odcieniach, z białymi znaczeniami; arlekin; łupkowa; pręgowana, czarna lub czarna z niewielkimi białymi znaczeniami |
| Długość życia | 15–17 lat |
| Charakter | odważny, bystry, samodzielny, oddany, nieufny wobec obcych |
Owczarek pirenejski – wygląd
Na pierwszy rzut oka pies ten nieco przypomina szczotkę na czterech nogach. Opis rasy owczarek pirenejski różni się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z wersją długowłosą, czy krótkowłosą. Różnice między nimi można uznać za kosmetyczne, jednak warto mieć je na uwadze.
Zacznijmy od podobieństw. Obydwa owczarki pirenejskie posiadają podobne umaszczenie. Wzorzec dopuszcza barwy:
- ciemnoszare lub jasnoszare (może być z białymi znaczeniami),
- płowe (dopuszczalny jest jasny nalot oraz niewielkie białe znaczenia),
- czarne,
- niebieskie (arlekin, łupkowe),
- pręgowane,
- czarne z białymi znaczeniami.
Owczarek pirenejski długowłosy jest nieco mniejszy od swojego krótkowłosego kuzyna. Jego wysokość w kłębie, w zależności od płci, waha się od 42 do 48 centymetrów. Długowłose pirenejczyki mogą natomiast osiągać nawet 54 centymetry wysokości.
Obie rasy mają bardzo gęstą sierść, która w dotyku przypomina nieco owczą wełnę. W przypadku psów krótkowłosych najdłuższa znajduje się na kłębie i szyi, nie powinna jednak przekraczać 6 centymetrów. U rasy długowłosej sierść jest długa lub półdługa, raczej prosta, chociaż może lekko falować.
Dodatkowo te dwie rasy nieco różnią się proporcjami. Owczarek pirenejski krótkowłosy ma długość tułowia niemal równą wysokości w kłębie. W przypadku długowłosych pirenejczyków jest ona nieco dłuższa.
Pirenejski owczarek – charakter
Owczarek pirenejski to przede wszystkim pies użytkowy. W swojej ojczyźnie do dzisiaj wypasa owce, dlatego uznawany jest za rasę o tyle skuteczną, co trudną. To bardzo żywe psy – energiczne i wytrzymałe. Swojego opiekuna darzą bardzo dużym uczuciem, jednak ich przeznaczenie użytkowe wpłynęło znacząco na pewien konkretny zestaw cech charakteru.
Jako psy pracujące ze stadami owiec pirenejczyki muszą być konsekwentne i podejmować niezależne decyzje. O ile na pastwiskach jest to bardzo dobrze widziane, o tyle w domu może spowodować trochę problemów. Pies pirenejski jest bowiem niezwykle samodzielny w myśleniu, a przy tym mocno uparty. W połączeniu z tym, że rasa długo dojrzewa, daje to przepis na dosyć pracochłonne i wymagające szkolenie.
Psy tej rasy są niezwykle inteligentne i mają doskonałą pamięć. Szybko się uczą, jednak warto wiedzieć, że tego typu umiejętności mają także swoją ciemną stronę. Pirenejczyk zapamięta bowiem nie tylko komendy i sztuczki, ale także wszystkie ewentualne błędy i zaniedbania. Wszelkie niedociągnięcia, które miały miejsce podczas szkolenia i socjalizacji, są bardzo trudne do późniejszego naprawienia.
Dodatkowo psy tej rasy są z natury bardzo pobudliwe, co w połączeniu z ich energią i instynktem pasterskim może skutkować prawdziwą mieszanką wybuchową. Właśnie dlatego poleca się je wyłącznie osobom, które potrafią i chcą pracować z psem. Owczarek pirenejski dobrze sprawdzi się nie tylko jako pasterz, ale także jako zawodnik. Psy tej rasy w agility często stają w szranki z border collie i wcale nie osiągają dużo gorszych wyników.
Pozostawione same sobie w nieodpowiednich warunkach szybko popadają we frustrację, co może powodować nie tylko niszczenie otoczenia, ale w skrajnych przypadkach nawet agresję.
Owczarek pirenejski – zdrowie
Owczarki pirenejskie jako psy użytkowe i pasterskie są bardzo odporne i z reguły nie chorują. W bardzo rzadkich przypadkach może przydarza im się dziedziczna choroba oczu – postępowy zanik siatkówki (PRA) oraz tak zwany przetrwały przewód tętniczy Botalla. Ta wrodzona wada prowadzi do obciążenia serca i zazwyczaj jest wykrywana już u szczeniaków
U owczarków pirenejskich zdarza się także dysplazja stawów biodrowych i łokciowych. Wpływ na tę chorobę ma wiele czynników, między innymi żywienie oraz nieprawidłowe natężenie aktywności fizycznej. Szczególnie w przypadku psów sportowych bardzo istotne jest to, aby nie zaczynać treningów bez przeprowadzenia badań lekarskich i i odpowiednich prześwietleń. Nie zaleca się także trenowania z psem, który nie ukończył jeszcze pierwszego roku życia.
Owczarek pirenejski długowłosy – pielęgnacja
Czy pielęgnacja owczarków pirenejskich jest trudna? Wiele zależy od tego, czy mamy do czynienia z rasą długowłosą, czy krótkowłosą. W przypadku obydwu szata wymaga regularnego szczotkowania, jednak szczególny nacisk należy położyć oczywiście na wyczesywanie psów długowłosych.
Psy tej rasy linieją dwa razy w roku – na jesień i na wiosnę. W tym czasie usuwanie martwej sierści jest szczególnie ważne. Warto zaopatrzyć się w furminator i systematycznie usuwać martwy podszerstek.
Potrzeby żywieniowe owczarka pirenejskiego, tak jak w przypadku innych zwierząt, zależą od jego stylu życia. Psy sportowe mogą potrzebować większej liczby kalorii oraz dodatkowej suplementacji. Warto podawać pirenejczykom dobrą karmę (bez zbóż) – suchą lub mokrą, bądź żywić go dietą BARF.
Owczarek pirenejski – hodowla
Obecnie znalezienie szczeniaków owczarka pirenejskiego na sprzedaż w naszym kraju jest praktycznie niemożliwe. Szacuje się, że w Polsce mieszka zaledwie kilkanaście osobników z rodowodem FCI. Jeżeli więc bardzo chcesz stać się właścicielem właśnie tej rasy, dobrym rozwiązaniem będzie poszukanie hodowli za granicą.
Oczywiście najwięcej owczarków pirenejskich zamieszkuje Francję, jednak nie powinieneś mieć problemów ze znalezieniem szczeniaka gdzieś bliżej naszych granic.
Owczarek pirenejski – cena
Ceny szczeniaków owczarka pirenejskiego mogą znacznie się od siebie różnić w zależności od tego, z jaką hodowlą mamy do czynienia. Obecnie najczęściej można spotkać się z cenami od 1,5 do 3 tysięcy euro. Jeżeli planujesz ściąganie psa z innego kraju, będziesz musiał pomyśleć także o cenie transportu.
Mowa tu jednak o szczeniakach. Czasami sprzedawane są także dorosłe owczarki pirenejskie, które są już wyszkolone w kierunku agility. Cena takiego zawodnika może wynosić nawet kilkanaście tysięcy euro.
Owczarek pirenejski – historia rasy
Owczarek pirenejski to bardzo stara rasa – jedna z najstarszych pochodzących z Francji. Niewielkie psy tego typu od wieków pracowały na pastwiskach, pilnując owiec i bydła. Niestety, nie ma żadnych źródeł, które pomogłyby nam prześledzić szczegółową historię tych zwierząt.
Aż do końca XIX wieku psy w tym typie praktycznie nie występowały poza rejonem Pirenejów. Rozmnażane były wyłącznie w celach użytkowych, dlatego nie dbano o jednolity wzorzec – poszczególne osobniki znacznie się od siebie różniły zarówno pod względem wielkości, jak i typu sierści.
Pierwsze wzorce opublikowano w latach dwudziestych XX wieku. To właśnie od tego momentu rozpoczęło się rozdzielanie hodowli na dwie rasy – krótkowłosą i długowłosą. Przez prawdziwy kryzys rasa przeszła w czasie I wojny światowej, kiedy to owczarki pirenejskie wykorzystywano do przenoszenia meldunków i poszukiwania rannych żołnierzy. W wyniku tych działań psy w typie rasy praktycznie wyginęły.
Po wojnie miłośnicy rasy przystąpili do jej stopniowego odtwarzania. Pierwszy wzorzec powstał w 1921 roku i obejmował wyłącznie psa długowłosego. Dopuszczano jednak odmianę o krótkowłosym pysku, która dopiero później zaczęła funkcjonować jako oddzielna rasa.
Już dwa lata później, w 1923 roku powstał pierwszy klub miłośników psów pirenejskich. Zrzesza on sympatyków nie tylko owczarka, ale także innych ras pochodzących z tego rejonu. Francuski Związek Kynologiczny uznał rasę w 1926 roku, jednak poza Francją psy te jeszcze bardzo długo nie były znane.
Światowa popularność tych psów ogranicza się niemal wyłącznie do psich sportów. Owczarki pirenejskie doskonale radzą sobie w agility, dlatego wielu miłośników tej aktywności dąży do posiadania takiego psa. W naszym kraju obecnie znajduje się od kilkunastu do dwudziestu tych psów i należą one do osób uprawiających agility.
Pierwszy raz owczarek pirenejski trafił do naszego kraju w latach dziewięćdziesiątych. Wiadomo, że w Polsce na świat przyszły zaledwie cztery mioty.
Owczarek pirenejski – dla kogo?
Kto będzie najlepszym właścicielem owczarka pirenejskiego? Psy tej rasy sprowadzane są do naszego kraju niemal wyłącznie przez osoby, które trenują psie sporty – przede wszystkim agility. Czy jest sens starania się o takiego psa, jeżeli nie przejawiamy tego typu aktywności?
Owczarki pirenejskie są psami o bardzo silnym i niezależnym charakterze. Miłośnicy rasy i hodowcy dołożyli wszelkich starań, aby ich charakter i usposobienie nie zmieniły się na przestrzeni lat. Do dzisiaj są to więc psy typowo użytkowe, które do życia potrzebują nieustannej pracy i ruchu. Zdecydowanie nie nadają się więc na psy domowe czy rodzinne. Nawet duża aktywność – spacery po górach, rower czy bieganie raczej nie sprostają wymaganiom tej rasy.
Jeżeli dopiero masz w planach rozpoczęcie trenowania agility, warto zaczynać od psów innych ras. Rekreacyjnie większość ras może uprawiać ten sport. Czasami na torach dobrze sprawdzają się także kundelki. O owczarku pirenejskim warto pomyśleć, będąc już bardziej zaawansowanym graczem.
Warto też pamiętać, że sport to nie wszystko. Jeżeli już zdecydujesz się na psa tej rasy, musisz postawić na bardzo intensywną socjalizację i szkolenie. Owczarki pirenejskie bywają reaktywne, mają także bardzo indywidualne charaktery. Na pastwiskach same podejmują decyzję, dlatego, chociaż bardzo inteligentne, mogą mieć problem z pełnym podporządkowanie się opiekunowi.
Owczarki pirenejskie zdecydowanie są psami dla osób, które są pewne swojej decyzji i przede wszystkim mają pomysł na to, w jaki sposób chcą z tymi zwierzętami pracować. Jeżeli pies wpadł ci w oko tylko ze względu na swój sympatyczny pysk, zdecyduj się raczej na inną rasę.
Owczarek pirenejski – ciekawostki
- W środowisku agility owczarki pirenejskie nazywane są „pyrkami”.
- W Polsce żyje jedynie kilkanaście osobników tej rasy.
- Pies w typie owczarka pirenejskiego towarzyszył świętej Bernadetcie podczas jej tak zwanego objawienia w Lourdes.
- Psy podobne do owczarków pirenejskich nadal wypasają owce u podnóża tych gór.
Owczarek pirenejski to urodzony sportowiec. Zwierzaki tej rasy bardzo często zajmują wysokie noty w bardzo profesjonalnych zawodach. Poza środowiskiem psich sportów raczej nie są popularne. Powinny być zarezerwowane przede wszystkim dla bardzo doświadczonych opiekunów, którzy wiedzą, jak pracować z wymagającymi rasami. Wspaniałe predyspozycje do sportu oraz ogromna inteligencja to największe atuty tej rasy.
Bibliografia
Wzorzec FCI nr 141, 25.05.2009/EN, https://www.zkwp.pl/wzorce/141.pdf, rewizja i uzupełnienie wersji polskiej lipiec 2022 Mirosław Redlicki, DATA PUBLIKACJI OBOWIĄZUJĄCEGO WZORCA: 26.03.2009.