Jeśli kochasz swojego pupila i chciałbyś poznać go jeszcze lepiej, poświęć trochę czasu na zrozumienie i właściwą interpretację odgłosów psa. Ujadanie, warczenie, wycie i pomrukiwanie – bez względu na to, jaki repertuar odgłosów ma twój pies, warto sprawdzić i przeczytać, co mogą znaczyć.
Odgłosy psa. Dlaczego pies szczeka?
Pośród odgłosów wydawanych przez psy możemy wyróżnić:
- szczekanie;
- wycie;
- warczenie;
- pomrukiwanie;
- skomlenie;
- skowyt;
- piszczenie;
- wzdychanie.
Jasna komunikacja była też chętnie utrwalaną przez hodowców cechą – psy użytkowe za pomocą szczekania mogły zakomunikować zagrożenie czy znalezienie tropu. Dźwiękom wydawanym przez psy towarzyszą również mimika i pozowanie ciała.
Komunikacja poprzez dźwięk
Psy przejawiają znacznie większy repertuar wokalnych zachowań niż ich wilczy przodkowie. Szczekanie i inne odgłosy psa są jednym z największych symptomów udomowienia gatunku. Pies, żyjąc wspólnie z człowiekiem, wyuczył się wydawania konkretnych dźwięków, aby móc jeszcze lepiej przekazać opiekunowi swoje potrzeby. Najinteligentniejsze z psów szybko nauczyły się typowej dla ludzi modulacji tonów. Piszczenie może być zarówno radosne, jak i pełne strachu, a konkretna barwa tonu pozwala na łatwą interpretację. Duże znaczenie ma też częstotliwość. Człowiek jest więc w stanie wiele z wokalnych komunikatów psa interpretować intuicyjnie.
Czy niektóre rasy psów wydają więcej odgłosów?
Skłonność do wydawania dźwięków jest warunkowana rasą psa. Wynika to ze wzmacniania cech wokalnych u psów użytkowych, np. psów pasterskich. Do najbardziej wygadanych ras należą:
- samojed;
- husky syberyjski;
- yorkshire terrier;
- sznaucer miniaturowy;
- chihuahua;
- owczarek australijski;
- owczarek niemiecki;
- pomeranian.
Pośród tych czworonogów znajdują się zarówno typy psów pasterskich, jak i typowo domowych pupili. Samojed i husky to psy użytkowe, przyzwyczajone do życia i pracy w stadzie. Skowyty były więc sygnałem nie tylko dla pozostałych psów, ale i opiekuna stada. Psy pasterskie są uczone reakcji na komendę „daj głos”.
Husky syberyjskie znane są z odpowiadania swoim właścicielom, zupełnie jakby próbowały się porozumiewać ludzkim językiem. Chihuahua, yorkshire terriery czy sznaucery miniaturowe to z kolei przedstawiciele szczekliwych maluchów. Pieski niewielkiej rasy mają tendencję do ujadania, aby zaznaczyć swoją obecność lub sygnalizować zagrożenie.
Co może oznaczać szczekanie?
Szczek to najczęstszy z odgłosów psa. Może stanowić wiele komunikatów, w zależności od częstotliwości, tonu i wysokości szczeku. Błędnym założeniem jest, że psy szczekają bez powodu, lub wyłącznie w celu ostrzeżenia opiekuna przed zagrożeniem. Wokalne psy mogą komunikować radość, frustrację, chęć na smakołyk czy zabawę z opiekunem.
Psów nie powinno się więc zniechęcać do szczekania. O ile wokalizacja nie jest wyjątkowo uporczywa i wynikająca z problemów behawioralnych (tak jak ujadanie psów pozostających samotnie w domu), psu należy dać możliwość spełnienia swojej naturalnej potrzeby do szczeku. Zoopsychologia wyróżnia trzy przyczyny szczekania:
- Środowiskowe – czyli wydawanie dźwięku pod wpływem bodźca płynącego ze środowiska. Szczeknięcie psa może być reakcją na przejeżdżający samochód czy przekazywaną nam informacją o tym, że pod blokiem właśnie przechodzi sąsiad.
- Emocjonalne – czyli szczekanie będące wynikiem zmiany w stanie emocjonalnym. Pies może szczekać z nudy, ze smutku, ale i pod wpływem bardzo pozytywnych emocji.
- Fizyczne – czyli szczekanie będące wyrazem potrzeb fizycznych. Najczęstszy powód wydawania dźwięku przez szczenięta. Szczekający pies może próbować nam dać znać, że ma ochotę na długi spacer, lub, że zbyt mocno pociągnęła go smycz.
Co może oznaczać wycie?
Wycie to najczęściej sygnał wykorzystywany w psiej komunikacji na dalekie odległości. Tu znaczenie ma pochodzenie psa od wilków, żyjących na co dzień w watahach. Kiedy wilki oddalały się od stada, komunikowały się z pozostałymi członkami za pomocą długiego wycia. U psów wycie jest najczęściej właśnie próbą wyrażenia tęsknoty lub potrzeby komunikacji ze stadem. Często wyją psy cierpiące na lęk separacyjny. Wycie może być również sposobem na wyrażenie bólu, sygnałem, że pies zdążył się znudzić, czy próbą skopiowania podobnego sygnału dźwiękowego (np. wycie w reakcji na dźwięk przejeżdżającej karetki).
Co może oznaczać warczenie?
Warczenie to u psów odpowiedź na bodziec negatywny. W większości przypadków może być interpretowany jako groźba i ostrzeżenie przed zbliżeniem się do psa. Warczenie nie jest synonimem agresji. Wręcz przeciwnie – w parze z odsłonięciem zębów i nastroszeniem futra stanowi świetny sygnał ostrzegawczy. Odpowiednio zinterpretowane odgłosy psa dają przeciwnikowi czas na opuszczenie terytorium.
Psy warczą również podczas zabawy i przepychanek fizycznych z innymi czworonogami. Aby odróżnić niewinną zabawę od pierwszych sygnałów bójki, konieczna jest interpretacja całej postawy psa (najeżona sierść, napięte mięśnie, sztywna postawa).
Pozostałe odgłosy psa – skomlenie, piszczenie i wzdychanie
Pozostałe trzy z najczęściej wydawanych odgłosów psa to skomlenie, piszczenie i wzdychanie. Skomlenie lub piszczenie to dźwięki charakterystyczne dla szczeniaków. Małe pieski nie umieją jeszcze wydobyć pełnego szczeku, piskiem próbują więc zwrócić uwagę na swoje potrzeby. Piszczenie w celu zwrócenia na siebie uwagi zdarza się też u dorosłych psów. Im wyższy i bardziej alarmujący dźwięk, tym pilniejsza potrzeba psa. Jednorazowy skowyt to najczęściej reakcja na nieprzyjemny bodziec czy nagły dyskomfort.
Wzdychanie, podobnie jak u ludzi, jest zazwyczaj wyrażeniem emocji. Psy wzdychają, aby zrzucić z siebie emocje intensywnego spaceru i wejść w stan relaksu. Większość opiekunów charakternych psów (np. golden retrievery czy labradory retrievery) zauważy, że zwierzęta wzdychają również kiedy nie uda im się osiągnąć celu. Westchnięcie ze smutkiem po odmowie otrzymania smaczka to najlepszy przykład na to, jak mocno ten gatunek naśladuje zachowania ludzkie.
Uporczywe ujadanie jako symptom lęku separacyjnego
Jednym z najczęściej konsultowanych u behawiorystów zwierzęcych problemów jest uporczywe wycie i ujadanie psa pozostawionego samotnie w domu. Wiele z psów cierpi na lęk separacyjny, zaburzenie będące stanem silnego niepokoju spowodowanego rozstaniem z właścicielem. Tak ciężkie przypadki lęku wymagają zazwyczaj konsultacji z behawiorystą.
Najlepszym sposobem na zwalczenie lęku separacyjnego jest stopniowa i powolna korekta zachowania psa. Metoda o najwyższej skuteczności to przyzwyczajanie psa do zostawiania samemu w domu przy wykorzystaniu klatki kennelowej i obroży feromonowej.
Każdy z odgłosów psa może mieć inne znaczenie. Ogromne znaczenie w interpretacji odgłosu ma charakter samego psa. Może być to wynik stresu, frustracji czy zwyczajnej próby porozumienia się ze swoim opiekunem. Odgłosy psa powinno się więc interpretować razem z resztą jego zachowania. Co ciekawe, częstotliwość komunikacji zanika wraz z wiekiem. Dorosłe psy umieją swoje potrzeby przekazać za pomocą różnych zachowań, w okresie szczenięctwa piszczenie jest z kolei najlepszym sposobem porozumienia się z otoczeniem.
Najlepszym sposobem na zwalczenie lęku separacyjnego jest stopniowa i powolna korekta zachowania psa. Metoda o najwyższej skuteczności to przyzwyczajanie psa do zostawiania samemu w domu przy wykorzystaniu klatki kennel i obroży feromonowej.
