Zapamiętaj!
- Agresja u psów dzieli się na łowiecką (nieafektywną, związaną z polowaniem) oraz afektywną, wywołaną najczęściej strachem, niepokojem lub frustracją.
- Zachowania nadmiernie agresywne wynikają m.in. z predyspozycji genetycznych, wychowania, traumy, bólu, stresu, choroby oraz braku socjalizacji pierwotnej.
- Psy przejawiają agresję poprzez warczenie, szczerzenie zębów, unikanie kontaktu wzrokowego, przykucie uszu, uniesienie ogona czy sztywnienie ciała.
- Jak oduczyć psa agresji wobec ludzi – m.in. poprzez trening posłuszeństwa, socjalizację, stymulację fizyczną i umysłową, konsultację z behawiorystą oraz (jeśli okaże się konieczna) specjalistyczną terapię.
- Właściciele psów muszą być zaangażowani w proces terapii, stosować indywidualne zalecenia specjalistów i utrzymywać spójność w treningu oraz postępowaniu z psem.
Rodzaje agresji u psów – łowiecka (nieafektywna) i afektywna
Agresja łowiecka, nazywana również nieafektywną, jest naturalnym instynktem u psów i ma swoje korzenie w ich przodkach – wilkach. Psy traktują swoje ofiary (ludzi, zwierzęta) jako potencjalny łup i pożywienie. W takich przypadkach trzeba reagować jak najszybciej i wiedzieć, jak oduczyć psa atakowania ludzi oraz innych zwierzaków. Charakterystyczne objawy tego rodzaju agresji to skupienie wzroku na ofierze, ciche podchodzenie do niej, a następnie błyskawiczny atak. Łowiecka agresja u psa może wystąpić nie tylko wśród ras myśliwskich, ale też czworonogów nigdy niezwiązanych z polowaniami.
Agresja afektywna jest z reguły wynikiem lęku, niepokoju lub frustracji u psa. Nie jest związana z polowaniem, lecz z obroną własnej osoby, terytorium czy zasobów (np. jedzenia, zabawek). Pies agresywny afektywnie najczęściej próbuje odstraszyć potencjalne zagrożenie i wysyła adekwatne, czytelne sygnały poprzez:
- warczenie;
- szczerzenie zębów;
- unikanie kontaktu wzrokowego;
- podkulone, napięte ciało.
Przyczyny zachowań agresywnych psów
Agresja u psa może być spowodowana wieloma czynnikami, takimi jak:
- genetyka – niektóre rasy psów mają większą predyspozycję do rozwinięcia agresji na skutek różnych, często traumatycznych doświadczeń;
- wychowanie – nagradzanie niewłaściwych zachowań i nadmierna uległość mogą sprawić, że pies będzie bardziej agresywny;
- trauma – trudne doświadczenia z przeszłości;
- ból – psy cierpiące na ból fizyczny robią się szczególnie agresywne, gdy próbuje się dotknąć ich wrażliwych, bolących miejsc;
- stres – długotrwały stres może prowadzić do wzrostu wrogich zachowań u psa, gdyż może czuć się zagrożony lub przestraszony.
Kolejne istotne przyczyny agresywnych zachowań psa to niektóre choroby oraz brak socjalizacji pierwotnej. Pewne schorzenia i problemy zdrowotne, które zazwyczaj mają związek z zaburzeniami hormonalnymi neurologicznymi, mogą sprawić, że twój pupil zacznie reagować agresywnie na bodźce, które wcześniej traktował neutralnie lub przyjaźnie. Z kolei psy, które nie miały okazji do nawiązywania kontaktów z innymi przedstawicielami swojego gatunku, ludźmi czy różnymi zwierzętami, nie wiedzą, jak się zachować. W takich sytuacjach przyjmują psią strategię odstraszania i postawę obronną.
W jaki sposób zwierzę przejawia agresję?
Zachowania agresywne u psów są różnorodne. Do najczęstszych i typowych objawów agresji u psów należą:
- warczenie – podstawowa oznaka wrogości i komunikat, że pies czuje złość, zagrożenie, niezadowolenie;
- szczerzenie, eksponowanie zębów – ostrzeżenie i sygnał gotowości do ataku;
- unikanie kontaktu wzrokowego – może świadczyć o lęku, strachu;
- przykucie uszu do głowy – to oznaka, że pies jest niespokojny i może zareagować agresją;
- uniesienie ogona – wysoko uniesiony ogon pokazuje, że pies jest gotowy do konfrontacji;
- sztywnienie ciała – jeśli pies napina swoje mięśnie i staje się sztywny, może szykować się do gwałtownego skoku.
Jak oduczyć psa agresji wobec ludzi?
Aby zwiększyć kontrolę nad zachowaniami psiaka, można zastosować mnóstwo rozmaitych sposobów:
- trening posłuszeństwa – tresura i uczenie psa podstawowych komend, takich jak „siad”, „zostań” czy „do mnie”;
- socjalizacja – systematyczne oswajanie psa z nowymi sytuacjami, osobami, czworonogami i zwierzętami;
- stymulacja fizyczna i umysłowa – psy, które dostają właściwe bodźce, są mniej skłonne do agresji. Właściciele powinni zadbać o regularne spacery, zabawy oraz treningi z psami, aby zaspokoić ich naturalne potrzeby;
- konsultacja z behawiorystą – specjalista może pomóc w zidentyfikowaniu przyczyn agresji i opracowaniu indywidualnego planu leczenia dla psa.
Jeżeli agresja u psa ma podłoże w stresie czy lęku, konieczna może być odpowiednio ukierunkowana terapia – w niektórych przypadkach łączy się szkolenia behawioralne z podawaniem indywidualnie dobranych leków. Za plan farmakoterapii odpowiadają lekarze weterynarii. Tłumienie niepożądanych zachowań w zarodku, karanie za samą wrogą mowę ciała może doprowadzić do przeniesienia lub eskalacji agresji. W każdej sytuacji właściciele psów muszą być zaangażowani w proces terapii, stosując się do zaleceń behawiorysty i weterynarza, a także utrzymując spójność w treningu i postępowaniu z psem.
Agresja u psa może skończyć się umieszczeniem go w schronisku lub uśpieniem
Przepisy dopuszczają przymusową, dożywotnią izolację albo uśmiercenie zwierzęcia, które stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi bądź innych zwierząt – w tym gatunków żyjących dziko. Dlatego podczas spacerów należy zachować szczególną ostrożność. Spuszczenie pupila ze smyczy, żeby swobodnie pobiegał, to zawsze pewne ryzyko – nawet jeśli wydaje się, że nikogo i niczego nie ma w pobliżu. Nigdy nie wiadomo, kiedy instynkty wezmą górę nad twoim psem.
Agresja u psów może mieć różne przyczyny i przejawiać się na wiele sposobów. Kluczem do skutecznego radzenia sobie z agresywnym zachowaniem psa jest zrozumienie jego przyczyn oraz zastosowanie odpowiedniego treningu, a w razie konieczności również metod terapeutycznych.
